Çok eksenli frezeleme işlemlerinde takımın eksen yönü, hem iş parçasının yüzeyine uyum hem de takım ömrü ve işlem kalitesi açısından kritik bir rol oynar. SolidCAM’in Takım Ekseni Kontrolü (Tool Axis Control) menüsü, takım ekseninin işleme sırasında hangi yönde hareket edeceğinin belirlenmesini sağlar. Bu menü sayesinde, takım hem yüzeye güvenli bir şekilde temas eder hem de karmaşık geometrilerde doğru talaş kaldırma açısı sağlanır.
Tool Axis Direction (Takım Ekseni Yönü), takımın eğim açısını ve yönünü tanımlamak için kullanılır. Burada seçtilen strateji, takımın işleme sırasında yüzeye göre nasıl eğileceğini belirler. Bu sayede kesme yönü, temas noktası, referans yüzey veya özel eğim çizgileri gibi parametrelere göre hassas kontrol sağlanır.
Bütün Tool Axis Direction komutlarını içerisinde yer alan Interpolasyon, Açı aralığı ve Yumuşatma değerlerini açıklayalım.
Interpolasyon: Interpolasyon, takımın çizgiler veya noktalar arasında nasıl yumuşak ve güvenli bir şekilde hareket edeceğini hesaplar, bu sayede takım ekseni yüzeyle sürekli doğru açıyla temas eder ve yüzey kalitesi artar. Maksimum açı değeri ile takım ekseninin bir noktadan diğerine geçerken yapabileceği en fazla açı değişimi tanımlanır. Eğer bu açı sınırı aşılırsa, program ya interpolasyonu daha sık noktalara böler yani daha sık adımlarla hareket eder ya da uyarı verir.
Açı aralığı: Takımın eğilme açısının minimum ve maksimum sınırlarını belirler.
Yumuşatma: Seçenek aktif hale getirildiğinde takım eksenindeki ani açı değişimleri yumuşatılır. Amaç ani yön değişimlerini ve titreşimi azaltmak, yüzey kalitesini artırmaktır. Maksimum eğme açısı ile takım ekseninin yüzeye göre maksimum ne kadar eğilebileceği sınırlandırılır.
SolidCAM Çoklu Eksen Frezeleme operasyonu içerisinde yer alan Tool Axis Direction komutlarını inceleyelim.
Eğilmeden yüzeye dik
Takım eğilmeden her zaman yüzeye dik çalışır. Yani takımın ekseni, işleme sırasında her noktada yüzeyin normali ile çakışır. Bu sayede takım her zaman yüzeye dik konumlanır ve özellikle basit yüzeyler veya dik açılı işleme gerektiren durumlarda güvenli bir yöntem sunar. Kullanıcıdan ekstra bir parametre girilmesi gerekmez; SolidCAM yüzey normalini otomatik olarak hesaplar.
Kesim yönüne bağlı eğim
Takım ekseni kesme yönüne göre eğimli olarak çalışır. Özellikle karmaşık ve eğimli yüzeylerde, takımın kesme yönüne göre güvenli ve optimal eğim almasını sağlar.
Yan yatırma
-
Açı seçeneği ile yan yatırma açısı belirlenir, takım temas noktaları otomatik olarak oluşturulur.
-
Temas Noktası seçeneği ile takım üzerindeki temas noktaları belirlenir ve takım belirlenen temas noktasında yüzeye teğet olarak hizalanır.
Temas Noktası seçeneği, Parmak Freze, Tarama Kafası, Kırlangıç ve Kanal takımlarında kullanılamaz.
Kesme yönüne bağlı açı (lag) parametresi ile takımın kesme yönüne eğimi tanımlanır. Bu parametre, yüzey normaline göre ölçülür.
Kesme yönüne bağlı yan açı (tilt) parametresi takım eğimini, menünün yan yatırma sekmesinde yer alan yan eğim tanımı seçeneklerinde belirlenen yönde tanımlar.
Bu parametre de yüzey normaline göre ölçülür.
Yan yatırma sekmesinde yer alan yan eğim tanımı seçeneklerini inceleyelim.
Yüzey iso yönünü takip et: Yan eğim yönü, işleme yüzeyinin U- ve V- vektörlerinin yönüne göre seçilir.
Her pozisyonda kesme yönüne dik: Yan eğim düzlemi, her kesmede takım yoluna dik olacak şekilde ayarlanır. Bu, takımın kesme yönüne göre optimize edilmesini sağlar ve yüzey kalitesini artırır. Özellikle eğimli ve kompleks yüzeylerde takımın daha stabil hareket etmesine yardımcı olur.
Tüm konturlarda kesme yönüne dik: Bu seçenek, her sınır boyunca kesme yönüne dik olacak şekilde yan eğim yönünü belirler.
Spindle ana yönünü kullan: Yan eğim her zaman, spindle ana yönü vektörü tarafından tanımlanan yönde gerçekleştirilir.
Kullanıcı tanımlı yönü kullan: Yan eğim, her zaman kullanıcı tarafından tanımlanan vektör tarafından belirlenen yönde gerçekleştirilir.
Eğim çizgi tanımını kullan: Yan eğimin yönünü bir dizi çizgiyle tanımlamanızı sağlar.
Açı ile eğimli
Bu seçenek, takımın temas noktasındaki yüzey normaline göre sabit bir açıyla eğilmesini sağlar. Eğim, yüzey normalinin belirlediği eğim düzleminde ve seçilen tilt eksenine göre uygulanır. Açı ile eğimli seçeneği özellikle belirli bir açı ile eğim yapılması gereken yüzeylerde kullanılır. Sabit açı sayesinde takımın yönü kontrol altında tutulur, tezgah üzerindeki aşırı tabla dönüşleri veya beklenmedik pozisyon değişiklikleri minimize edilir.
Eğim açısı: Takımın yüzey normaline göre eğilme açısını belirler.
Eğim ekseni: Eğim ekseninin yönünü tanımlar. Kullanıcı, koordinat sistemi eksenlerinden (X, Y, Z) birini seçebilir veya ekseni bir çizgi üzerinden tanımlayabilir. Çizgi seçildiğinde, eksenin başlangıç ve bitiş noktaları model üzerinde belirlenir.
Uç limit: Bu seçenek sayesinde takımın kesici noktası(uç noktası) parça üzerinde limitlenir, takımın belirlenen tilt ekseninin ötesine eğilmesini engeller.
Takım eksenini eğim(tilt): Takım eksenine belirli bir açıyla (tilt) eğim verilir, yani takım yüzeye dik çalışmak yerine belirlenen açıya göre yatırılır.
Takımı ters çevir: Takımın yönünü tam tersine çevirir.
Eksene Sabit Açı ile Eğimli
Bu seçenek, takımın belirlenen eksen ve temas noktasındaki yüzey normaline göre eğilmesini sağlar, özellikle belirli bir eksene göre eğim yapılması gereken işlemlerde kullanılır. Sabit açı sayesinde takımın yönü kontrol altında tutulur.
Sabit açı: Takımın tilt eksenine göre eğim açısını belirler.
”Ya” kutucuğu: İşleme sırasında eğim açısının kademeli olarak değişmesine olanak tanır.
Dönüş açısı: Sabit eksene göre döner açı değeri tanımlanır.
Eğim: Tilt ekseninin yönünü belirler. Koordinat sistemi eksenlerinden (X, Y, Z) biri seçilebilir veya eksen kullanıcı tanımlı bir çizgi üzerinden tanımlanabilir.
Takımı Ters Çevir: Takımın yönünü tam tersine çevirir.
Ani yatma azalt: İşlem boyunca belirlenen tilt açısının korunmasını sağlar.
Eksen Etrafında Eğimli
Bu seçenek, özellikle takımın belirli bir eksen etrafında yönlendirilerek eğim alması gereken işlemlerde kullanılır. Takım, her noktada yüzey normaline göre eğilir ve tilt ekseni etrafında döndürülür, böylece karmaşık yüzeylerde bile doğru yönlendirme sağlanır.
Eğim açısı: Takımın yüzey normaline göre eğilme açısını belirler.
Eğim ekseni: Eğim ekseninin yönünü tanımlar. Kullanıcı, koordinat sistemi eksenlerinden (X, Y, Z) birini seçebilir veya ekseni bir çizgi üzerinden tanımlayabilir. Çizgi seçildiğinde, eksenin başlangıç ve bitiş noktaları model üzerinde belirlenir.
Noktaya Göre Eğimli
Bu seçenek, takımın belirlenen bir noktadan geçecek şekilde eğilmesini sağlar. Takım ekseni, temas noktası ile seçilen nokta arasında çizilen vektör doğrultusunda yönlendirilir. Noktaya göre eğimli seçeneği, özellikle takımın belirli bir referans noktasından geçerek eğilmesi gereken işlemlerde kullanılır.
Nokta(Noktaya tıkla): Yönü belirlemek için model üzerinde bir nokta seçilir. Takım, bu nokta doğrultusunda eğilir.
Sabit Açı: Takım ekseninin seçilen noktaya olan yönünden ne kadar daha eğileceğini tanımlayan ek bir açıdır.
Eğim: Eğim ekseninin yönünü tanımlar. Kullanıcı, koordinat sistemi eksenlerinden (X, Y, Z) birini seçebilir veya ekseni bir çizgi üzerinden tanımlayabilir. Çizgi seçildiğinde, eksenin başlangıç ve bitiş noktaları model üzerinde belirlenir.
Nokta Eğim: Sabit eğim açısının hangi yönden ölçüleceğini belirler. Eksenden noktaya veya noktadan eksene olmak üzere iki seçenek sunar.
Eğriye Göre Eğimli
Takım ekseni, belirlenen eğri boyunca yönlendirilir ve gerekli ek eğim açısı ile tilt ekseni ayarları sayesinde yüzeyle maksimum temas ve hassas yönlendirme sağlanır.
Eğim Eğri Tipi Seçenekleri
1.En Yakın Nokta: Takım ekseni, yüzeydeki temas noktası ile eğri üzerindeki en yakın noktayı birleştiren doğru boyunca eğilir.
2.En Yakın Nokta (Eğriye Göre En Yakın Nokta): Türkçe çevrimden kaynaklı birinci ve ikinci seçeneğin ikisinin de ismi En Yakın Nokta olarak çevrilmiştir ancak 2.sırada yer alan en yakın nokta seçeneğini eğriye göre en yakın nokta şeklinde tanımlayabiliriz.
Takım yönü, dönme ekseni yönüne dik hayali bir düzlem üzerinde hesaplanır. Yani takımın yüzeye temas ettiği nokta ve belirlenen eğri, aynı düzleme yansıtılır. Bu düzlemde, temas noktası ile eğri üzerindeki en kısa mesafe belirlenir ve takım ekseni bu doğrultuda eğilir.
Spindıldan Açı, Ana Yön: Takım, dönme ekseninden belirlenen sabit eğim açısı kadar tilt eksenine doğru eğilir.
Baştan Sona: Bu seçenek ile tanımlanan eğriyi baştan sona parçalara bölünür, takım ekseni her geçişte eğrinin o katmana denk gelen noktasına doğru eğilir.
Her Bir Kontur için Başlangıçtan Sona: Tilt eğrisi, her kesme geçişindeki takım yolu pozisyonlarına göre bölünür. Takım ekseni, geçiş boyunca eğri üzerindeki karşılık gelen noktaya kademeli olarak yönlendirilir.
Otomatik Eğri: SolidCAM eğriyi otomatik olarak oluşturur, kullanıcının manuel bir eğri girmesine gerek kalmaz.
Çizgilere Göre Eğimli
Bu seçenek, takımın eğiminin bir dizi çizgi üzerinden tanımlanmasını sağlar. Takım ekseni, takım yolu boyunca tanımlanan çizgilerden geçmeye çalışır.
Eğim Çizgileri: Takım eğim yönü kullanıcı tarafından tanımlanan çizgiler üzerinden kademeli olarak değişir.
Eğimi kullan seçeneği ile takım eğiminin tanımlanan çizgileri arasında nasıl hareket edeceği belirlenir üç seçenek vardır:
Bütün çizgiler mesafeye göre ağırlaştırılmış: Bu seçenek ile SolidCAM, tüm çizgileri hesaba katar ama takım yoluna yakın olanlara daha fazla önem verir. Yani takım bir noktada ilerlerken, yakınındaki çizgiler yönlendirmede baskın olur, uzak çizgiler daha az etkiler.
Her zaman iki çizgiye yakın: Bu seçenek ile SolidCAM, sadece takım yoluna en yakın olan iki çizgi arasında geçiş yapar. Takım iki çizgi arasında hareket ederken, yönü bu iki çizgiye göre doğrusal bir şekilde değişir. Takım tam çizgi hizasına geldiğinde eksen çizgi yönüyle tam çakışır. “Tilt açı çizgisi maksimum boşluk” sekmesi ile iki çizgi arasındaki maksimum geçiş mesafesi ayarlanır.
Daima yüzeye yakın: Bu seçenek ile takım her zaman yüzeye en yakın çizgiyi referans alır, yüzey formuna maksimum uyum sağlar.
Uzaktaki Bir Noktaya Göre Eğimli
Bu seçenek ile takım tanımlanan bir noktadan uzaklaşarak/kaçarak eğilir.
Nokta(Noktaya tıkla): Yönü belirlemek için model üzerinde bir nokta seçilir. Takım, bu noktadan uzaklaşarak eğilir. Seçilen nokta işleme yüzeyinin altında olmalıdır.
Sabit Açı: Takım ekseninin seçilen noktaya olan yönünden ne kadar daha eğileceğini tanımlayan ek bir açıdır.
Eğim: Eğim ekseninin yönünü tanımlar. Kullanıcı, koordinat sistemi eksenlerinden (X, Y, Z) birini seçebilir veya ekseni bir çizgi üzerinden tanımlayabilir. Çizgi seçildiğinde, eksenin başlangıç ve bitiş noktaları model üzerinde belirlenir.
Nokta Eğim: Sabit eğim açısının hangi yönden ölçüleceğini belirler. Eksenden noktaya veya noktadan eksene olmak üzere iki seçenek sunar.
Eğriden Eğimli
Bu seçenek, takım ekseninin belirlenen bir tilt eğrisinden uzağa yönlendirilmesini sağlar. Takım ekseni, tilt eğrisi üzerindeki bir noktadan temas noktasına yönlendirilir. Seçilen tilt eğrisi, işleme yüzeyinin altında olmalıdır.
Bu seçenek, takım ekseninin belirlenen eğim eğrisi ile kesişmesini sağlar. Yani takım, o eğriye göre yönlendirilir. Eğriye göre eğimli seçeneğine çok benzer, ama burada takım yönü eğriden uzaklaşacak şekilde belirlenir. Takımın yönü, eğri üzerindeki bir noktadan takımın temas ettiği noktaya doğru çizilen hayali bir vektörle tanımlanır. Bu eğri, işlenecek yüzeyin altında olmalıdır.
Eğim Eğri Tipi Seçenekleri
1.En Yakın Nokta: Takım ekseni, yüzeydeki temas noktası ile eğri üzerindeki en yakın noktayı birleştiren doğru boyunca eğilir.
2.En Yakın Nokta (Eğriye Göre En Yakın Nokta): Türkçe çevrimden kaynaklı birinci ve ikinci seçeneğin ikisinin de ismi En Yakın Nokta olarak çevrilmiştir ancak 2.sırada yer alan en yakın nokta seçeneğini eğriye göre en yakın nokta şeklinde tanımlayabiliriz.
Takım yönü, dönme ekseni yönüne dik hayali bir düzlem üzerinde hesaplanır. Yani takımın yüzeye temas ettiği nokta ve belirlenen eğri, aynı düzleme yansıtılır. Bu düzlemde, temas noktası ile eğri üzerindeki en kısa mesafe belirlenir ve takım ekseni bu doğrultuda eğilir.
Spindıldan Açı, Ana Yön: Takım, dönme ekseninden belirlenen sabit eğim açısı kadar tilt eksenine doğru eğilir.
Baştan Sona: Bu seçenek ile tanımlanan eğriyi baştan sona parçalara bölünür, takım ekseni her geçişte eğrinin o katmana denk gelen noktasına doğru eğilir.
Her Bir Kontur için Başlangıçtan Sona: Tilt eğrisi, her kesme geçişindeki takım yolu pozisyonlarına göre bölünür. Takım ekseni, geçiş boyunca eğri üzerindeki karşılık gelen noktaya kademeli olarak yönlendirilir.
Otomatik Eğri: SolidCAM eğriyi otomatik olarak oluşturur, kullanıcının manuel bir eğri girmesine gerek kalmaz.
Kanat İşleme Katmanına Göre Eğimli
Bu eğim stratejisi, özellikle pervane kanatlarının işlenmesi için kullanılır. Genel olarak, bu stratejide takım ekseni kanat taban yüzeyine dik olacak şekilde ayarlanır. Ancak, bazı kanat türlerinde (özellikle splitter kanatlı pervanelerde) bu genel tanım takımın yüzeyi çizmesine neden olabilir bu gibi durumlarda ”ilave yaklaşma açısı” seçeneğinin tanımlanması gerekebilir.
Impeller dönüş açısı: İşlenecek kanat parçasının dönüş eksenini tanımlar. Koordinat sistemi eksenlerinden (X, Y, Z) birini seçebilir veya ekseni bir çizgi üzerinden tanımlayabilir.
Kesme yönüne bağlı açı (lag): Takımın kesme yönüne eğimi tanımlanır. Bu parametre, yüzey normaline göre ölçülür.
Kesme yönüne bağlı yan açı (tilt): Takımın yan eğimi tanımlanır. Bu parametre de yüzey normaline göre ölçülür.
İlave yaklaşma açısı: Ön kenar, splitter kenar ve arka kenarda ek tilt açısı tanımlanmasını sağlar.
Eğim çizgileri Pervane kanatlarında ön kenar, splitter kenar ve arka kenara ek eğim uygulamak için tanımlanan çizgilerdir. Bu çizgiler, ilgili kenarlara paralel ve doğru konumda olmalıdır.
Yaklaşım: Takım yolu eğim yönünü yaklaşık olarak hesaplamaya yarar.
Temas Noktasına Bağlı Eğimli
Bu seçenek, takım ekseninin temas noktasına göre otomatik olarak eğilmesini sağlar. SolidCAM, takımın yüzeye temas ettiği noktayı her konumda kendisi hesaplar ve takım eksenini bu noktanın normaline göre yönlendirir.
Lag ve tilt açıları sayesinde, takım yüzeyle sürekli temas eder ve istenilen talaş kaldırma yönünün sağlanır.
Referans Yüzeye Göre Eğik
Bu seçenek, takım ekseninin eğim açısını referans bir yüzeye göre kontrol etmenizi sağlar. Takım, iş parçası üzerindeki en yakın noktanın yüzey normali referans alınarak eğilir.
Fixed tilt angle: Takımın seçilen eğim yönünde referans açıya göre eğilmesini sağlar
Rotary angle: Takımın ekseni etrafında yapılacak dönüş açısı tanımlanır.
Reference surface: Eğim kontrolü için referans alınacak yüzey seçilir.
