Son güncelleme: 23.08.2023
Bu yazımızda burkulma (flambaj) analiz sonuçlarının nasıl değerlendirildiğine ve aynı anda arka plandaki teoriden bahsedeceğiz.Bu analiz sonucunda bir yapının taşıyabileceği maksimum yük hesaplarken sadece akma noktasının göz önünde bulundurulmadığını görmüş olacağız.
Burkulma Flambaj Nedir ?
Mühendislik yapıları mukavemet hesaplamaları üç temel kritere göre gerçekleştirilir. Bunlar dayanıklılık,rijitlik ve yapısal kararlılıktır. Bazı durumlarda elastik instabilite olarak bilinen düşük yüklerde dahi kararsız şekil değişmeler aşırı deformasyonlar oluşabilmektedir. Eksenleri boyunca basma kuvvetine maruz ince ,uzun ve doğru eksenli elemanlara kolon adı verilir. Bir kolon ekseni doğrultusunda yüklendiğinde kolon yanal şekil değişmeye başlarsa bu şekil değişme sürekli olarak artar ve bu değişme sonucunda ciddi hasarlara oluşabilir. Buna neden olan mekanizma malzemenin akma noktasının geçilmiş olması değil,
sistemin kararlı denge koşullarından kararsız hale geçmesidir.Bundan kaynaklı olarak herhangi bir elemanın taşıyabileceği maksimum yük hesaplanırken malzemenin mukavemeti yanında cismin rijitliği ve yapısal kararlılığı da göz önünde bulundurulmalıdır.
Yandaki şekilde görüldüğü gibi yapı iki ucundan sabitlenmiştir. Bir dikey basma kuvveti yapıya dik olarak uygulanmıştır. Bu kuvvet yapı şekil değiştirene kadar uygulandığı varsayalım. Bu yapının dengeden ayrılıp yatay doğrultuda eğilmesine burkulma (flambaj) denir.
Yukarıdaki resimde farklı yükleme koşullarına karşılık gelen K katsayısı görülmektedir.Yapıyı burkulma davranışı yaptıran bu yüke Euler yükü denir. İlk olarak İsviçreli matematikçi Leonhard Euler tarafından ortaya konulmuştur. Aşağıda ince kesitli kolonların taşıyabileceği maksimum yükü hesaplamak için Euler formülü kullanılabilirsiniz.
SOLIDWORKS Simulation Burkulma Flambaj Analizi Sonuçlarının Yorumlanması
SOLIDWORKS Simulation burkulma analizi sonucunda birden fazla mod şeklini sizin için hesaplar ve aynı zamanda analiz sonucu olarak sizin yüklemiş olduğunuz yüke karşılık burkulma yük faktörünü analiz sonucunda bize verir.
Burkulma yük faktörü bir yapıya uygulayabileceğimiz maksimumum yükün ,bizim yapıya yüklemiş olduğumuz yüke oranıdır.
- Örneğin yapıya 1 ton kuvvet uyguladığımızda burkulma yük faktörü 3 ise yapı yaklaşık olarak 3 kat daha yük taşıyabilir anlamına gelir.
Sizler de tasarımlarınız da burkulma (flambaj) analizi yaparak yapınızın güvenli olarak ne kadar yük taşıyacağını görebilirsiniz olası burkulmaların önüne geçebilirsiniz. Diğer blog yazılarımızı okumak için tıklayınız.
Nonlinear burkulma analizi hakkında ki bu blog yazısını da okuyabilirsiniz.
Kaynak:Cisimlerin Mukavemeti Prof.Dr. Paşa Yaylalı